Οι κινητές τεχνολογίες γίνονται και οικιακές

Κατά καιρούς εμφανίζονται τεχνολογίες οι οποίες αλλάζουν πλήρως τα υπάρχοντα δεδομένα και «διαταρράσουν» το υπάρχον status quo. Στο παρελθόν, το είδαμε αυτό με το Διαδίκτυο, αλλά και με τις εξελίξεις στο χώρο των ψηφιακών τεχνολογιών που άλλαξαν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ψυχαγωγούμαστε, αλλά και κινούμαστε. Το ίδιο συνέβη και με την έλευση της οικιακής δικτύωσης με το Wi-Fi να εξελίσσεται ως ένα πρότυπο που είναι πλέον συνώνυμο με την πρόσβαση στο Διαδίκτυο από σταθερή θέση.

Όμως, αυτό δεν αποκλείεται να αλλάξει και το Wi-Fi να αποκτήσει ανταγωνιστή. Ή έστω να δούμε μία ακόμη τεχνολογία που θα μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς το WiFi. Και αυτή δεν είναι άλλη από την 5η γενιά κινητής τηλεφωνίας, το αποκαλούμενο 5G, το οποίο είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι θα χρησιμοποιηθεί και ως τεχνολογία σταθερής ασύρματης πρόσβασης.

Τι είναι το 5G;

Ας δούμε, όμως, λίγο, τι είναι αυτό το περίφημο 5G. Κάθε δεκαετία σηματοδοτείται από μία «γενιά» όσον αφορά τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Τη δεκαετία του ’80 ήταν η 1η -αναλογική- γενιά, τη δεκαετία του ’90 περάσαμε στην ψηφιακή 2η γενιά, του ’00 ήταν η σειρά της 3ης γενιάς που έδωσε τη δυνατότητα να περάσουμε στην εποχή του mobile Internet, την τρέχουσα δεκαετία είναι η εποχή της 4ης γενιάς ή 4G. Και η δεκαετία του ’20 θα είναι η σειρά για την 5η γενιά, η οποία τις τελευταίες εβδομάδες βρίσκεται στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος όλων όσων ασχολούνται με το χώρο των ψηφιακών τεχνολογιών. Ακόμη και στην Ελλάδα, όπου έχουμε αρχίσει να βλέπουμε τις πρώτες πιλοτικές δοκιμές, αν και τα πρώτα δείγματα εμπορικών υπηρεσιών στη χώρα μας δεν πρόκειται να τα δούμε πριν το καλοκαίρι του 2020.

Το 5G χαρακτηρίζεται ως «επανάσταση» ενώ το 4G ήταν «εξέλιξη» και αυτή η διαφοροποίηση έχει ιδιαίτερη σημασία. Ο λόγος που υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για το 5G δεν είναι απλά ότι θα προφέρει πολύ υψηλότερες ταχύτητες διακίνησης δεδομένων, που θα ξεκινούν σε πρώτη φάση από τα 10 Gbps αν και υπάρχουν υλοποιήσεις που φθάνουν σε επίπεδα 25 Gbps και άνω. Υπενθυμίζεται ότι τα ενσύρματα δίκτυα οπτικών ινών προσφέρουν ταχύτητες έως 1 Gbps, προκειμένου να έχετε ένα μέτρο σύγκρισης.

Στα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας είναι η δυνατότητα που προσφέρει για τη λειτουργία ενός πολύ μεγάλου αριθμού διασυνδεδεμένων συσκευών ακόμη και σε μία σχετικά μικρή περιοχή. Κάτι πολύ σημαντικό και ουσιαστικά απαραίτητο, προκειμένου να λειτουργήσει αποδοτικά το αποκαλούμενο «Διαδίκτυο των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT), όπου όλες οι συσκευές είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.

Επιπλέον, η νέα αρχιτεκτονική που υλοποιείται έχει ως αποτέλεσμα όπου απαιτείται η «καθυστέρηση» στην ανταπόκριση του δικτύου (σ.σ. πρόκειται για το αποκαλούμενο latency) να κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα της τάξεως ακόμη και του 1 ms. Το χαμηλό latency είναι απαραίτητο σε υπηρεσίες όπως είναι η διαχείριση αυτόνομων αυτοκινήτων και η τηλεϊατρική όπου απαιτείται μεγάλη ακρίβεια.

Επίσης, η τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στους παρόχους δικτύου να διαμορφώνουν τις υποδομές τους ώστε να εξυπηρετούν καλύτερα τις ανάγκες συγκεκριμένων υπηρεσιών, το αποκαλούμενο network slicing. Δηλαδή, για να έχει κανείς γρήγορη πρόσβαση στο Web, χρειάζεται υψηλές ταχύτητες αλλά όχι απαραίτητα χαμηλό latency. Αντίθετα, στην αυτόνομη οδήγηση δεν χρειάζεσαι υψηλές ταχύτητες, αλλά πολύ χαμηλό latency. Οπότε, ο πάροχος διαμορφώνει ανάλογα με την υπηρεσία την υποδομή του, κάτι που θεωρείται ότι βοηθά στην καλύτερη αξιοποίηση των υποδομών και τη μείωση του κόστους.

Πρακτικά, το 5G αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να μπορούν να υπάρχουν υπηρεσίες όπως είναι τα αυτόνομα οδηγούμενα αυτοκίνητα, η τηλεϊατρική οπουδήποτε, το IoT κ.ά. Συν ότι ανοίγει το δρόμο για να δούμε λύσεις που δεν φανταζόμασταν τα τελευταία χρόνια. Και επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εντός σπιτιού για οικιακή δικτύωση και το κυριότερο για τη λειτουργία ενός smart home. Το γεγονός κιόλας ότι υποστηρίζει την ταυτόχρονη διασύνδεση πολλαπλών συσκευών είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο.

Τι γίνεται στην Ελλάδα και σε παγκόσμιο επίπεδο

Στη χώρα μας, οι πρώτες πιλοτικές δοκιμές δικτύων 5G έχουν ξεκινήσει από τους παρόχους, αλλά θα πρέπει να τονιστεί ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μέχρι να ξεκινήσει η εμπορική διάθεση υπηρεσιών στην Ελλάδα. Και ο βασικός λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι δεν έχει εκχωρηθεί το απαραίτητο φάσμα συχνοτήτων, μία διαδικασία που αναμένεται να πραγματοποιηθεί προς το τέλος του 2019, σύμφωνα τουλάχιστον με τις πληροφορίες από την αρμόδια Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ). Το μόνο θετικό σημείο -μέχρι τώρα- είναι πάντως πως η ΕΕΤΤ ολοκλήρωσε σχετικά γρήγορα τη διαδικασία εκχώρησης του φάσματος συχνοτήτων που χρησιμοποιείται για τα πιλοτικά δίκτυα των τριών παρόχων στις περιοχές που έχουν επιλεγεί.

Η διαδικασία εκχώρησης του φάσματος συχνοτήτων για το 5G αναμένεται σε κάθε περίπτωση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατ’ αρχήν, να σημειωθεί πως στο 5G αναμένεται να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές περιοχές συχνοτήτων και κάθε περιοχή θα χρησιμοποιείται για διαφορετικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν τόσο τα 700 MHz, όσο και τα 3,6 GHz (Ευρώπη) ή τα 3,8 GHz (ΗΠΑ), αλλά και φάσμα σε υψηλότερες συχνότητες (26 και 28 MHz), ενώ παράλληλα γίνονται δοκιμές για χρήση συχνοτήτων στα 60 και άνω GHz. Ποιες συχνότητες θα δοθούν στην Ελλάδα είναι κάτι που θα δούμε μέσα στο 2019.

Στις ΗΠΑ και την ανατολική Ασία, οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει και ολοκληρωθεί σε ορισμένες περιπτώσεις (Νότια Κορέα) κάτι που συμβαίνει σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπου, μάλιστα, το τίμημα πήγε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Γεγονός που δεν αποκλείεται να έχει επηρεάσει την εδώ επιλογή να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο 5G. Βέβαια, η «γκρίνια» για το πόσο ψηλά θα κινηθεί το τίμημα για το φάσμα συχνοτήτων έχει ήδη ξεκινήσει από την πλευρά των παρόχων που υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να τους δοθεί η δυνατότητα να έχουν περιθώρια να κάνουν επενδύσεις σε υποδομές και όχι να χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια τους για την απόκτηση του φάσματος. Μάλιστα, δεν είναι τυχαίες οι πρόσφατες δηλώσεις των επικεφαλής των τριών παρόχων σε τηλεπικοινωνιακό συνέδριο όπου επισημάνθηκε ότι η πολιτεία δεν θα πρέπει να κάνει μία δημοπρασία αποκλειστικά για να συγκεντρώσει έσοδα, τη στιγμή που δεν υπάρχει πλάνο αυτή τη στιγμή αναφορικά με το που θα προέλθουν τα επιπλέον έσοδα για τις εταιρείες. Και δεν είναι τυχαίο ότι στο ίδιο συνέδριο ο Srini Golopan, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Deutsche Telekom και υπεύθυνος για τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες του γερμανικού ομίλου, αναφέρθηκε στην περίπτωση της Νοτίου Κορέας, η οποία έχει αποκτήσει εξαιρετικά προηγμένες δικτυακές υποδομές, αλλά είναι και μία χώρα όπου το φάσμα συχνοτήτων έχει εκχωρηθεί έναντι πολύ χαμηλού τιμήματος. «Το κράτος έκανε μία παραχώρηση έχοντας ως στόχο να δημιουργήσει μία οικονομία που θα ήταν ανταγωνιστική χάρη στην αξιοποίηση των τεχνολογιών και όχι χάρη στο χαμηλό κόστος του εργατικού δυναμικού, όπως συνέβαινε στο παρελθόν» είχε δηλώσει το υψηλόβαθμο στέλεχος του γερμανικού κολοσσού.

Σε διεθνές επίπεδο, το 5G έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια σε έναν «αγώνα δρόμου» μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, προκειμένου να δείξουν την τεχνολογική πρωτοπορία τους. Μάλιστα, η ΕΕ την είχε χαρακτηρίσει πριν από 4 χρόνια ως μία ευκαιρία, προκειμένου η Ευρώπη να βρεθεί εκ νέου στην αιχμή της τεχνολογίας, τουλάχιστον όσον αφορά την κινητή τηλεφωνία. Όμως, από πέρσι, ήταν εμφανές ότι η ΕΕ έχει χάσει αυτήν την ευκαιρία με τους Αμερικανούς, τους Κινέζους και τους Κορεάτες να έχουν πλέον το πάνω χέρι.

Η πραγματικότητα είναι πως οι Ευρωπαίοι δεν υπολόγισαν ότι οι διεθνείς τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί θα κατάφερναν να συμφωνήσουν πιο γρήγορα από ποτέ όσον αφορά τα τεχνολογικά πρότυπα για το 5G. Κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να είναι πλέον δυνατόν να αρχίσουν οι υλοποιήσεις εμπορικών δικτύων 5ης γενιάς, έστω και αν οι διαθέσιμες υπηρεσίες και οι τερματικές συσκευές είναι ελάχιστες. Η αμερικανική Verizon έχει λανσάρει ήδη ένα εμπορικό δίκτυο 5G σε ορισμένες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ κάτι αντίστοιχο έκαναν πρόσφατα και τρεις πάροχοι στη Νότια Κορέα (SK Telekom, KT και LG Uplus). Στην Ευρώπη, όλοι οι μεγάλοι τηλεπικοινωνιακοί όμιλοι έχουν υλοποιήσει πιλοτικά δίκτυα σε αρκετές αγορές και δοκιμάζουν υπηρεσίες.

Βέβαια, η κάλυψη είναι περιορισμένη και οι υπηρεσίες αφορούν αποκλειστικά εταιρικούς πελάτες που έχουν τη δυνατότητα για εξαιρετικά γρήγορη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μέσω μίας λύσης σταθερής ασύρματης πρόσβασης. Από την άλλη πλευρά, αυτό είναι και το πρώτο βήμα μέχρι να δούμε τις συσκευές που θα αξιοποιούν τις δυνατότητες της 5ης γενιάς κινητής τηλεφωνίας. Και επιπλέον δείχνουν ότι θα κινηθούμε και προς μία κατεύθυνση χρήσης του 5G και ως τεχνολογίας για σταθερή ασύρματη πρόσβαση.

Τι γίνεται με τις συσκευές;

Όσον αφορά τις 5G τερματικές συσκευές, έχουμε ήδη αρχίσει να βλέπουμε τις πρώτες συσκευές. Το πρόβλημα που υπήρχε με τα chipsets λύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο με την Qualcomm να παρουσιάζει τον Snapdragon 855, το πρώτο chipset που μπορεί να υποστηρίξει τη λειτουργία μίας συσκευής σε 5G δίκτυα, ενώ και η Huawei έχει τη δική της λύση όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα με έναν επεξεργαστή με την επωνυμία Balong. Επίσης, στο τέλος του καλοκαιριού του 2018 η Motorola έδειξε ένα module, το οποίο όταν συνδέεται με συγκεκριμένα smartphones της, τους δίνει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν τις υψηλές ταχύτητες ενός 5G δικτύου.

Στο πρόσφατο Mobile World Congress κατασκευαστές όπως η Huawei, η Samsung, η LG και η Xiaomi παρουσίασαν 5G smartphones, τα οποία θα αρχίσουμε να βλέπουμε σταδιακά στην παγκόσμια αγορά μέσα στο 2019.

Όμως, το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως κατασκευαστές όπως είναι η Huawei αλλά και η Samsung όπως και άλλοι «παίκτες» δείχνουν 5G routers, τα οποία αναμένεται να χρησιμοποιηθούν εκτενώς σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Ιδίως εκεί που το 5G θα μπορέσει να λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς τις οπτικές ίνες, δεδομένου ότι έχουν αρκετά πλεονεκτήματα. Και δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο στο προσεχές μέλλον, το 5G να χρησιμοποιείται ως η βασική τεχνολογία για τις οικιακές συνδέσεις.

Πάντως, αυτό που πρέπει να τονισθεί είναι πως ναι μεν τη διετία 2019-2020 το 5G θα είναι ψηλά στην ατζέντα των εταιρειών ψηφιακών τεχνολογιών, αλλά για τους καταναλωτές η πραγματική αξία της επόμενης γενιάς δικτύων κινητής τηλεφωνίας θα αρχίσει να γίνεται ορατή από το 2021 και έπειτα. Ο λόγος είναι ότι χρειάζεται κατ’ αρχήν να υπάρχει σημαντική πληθυσμιακή κάλυψη, να γίνει πιο προσιτό το κόστος απόκτησης μίας 5G συσκευής και το κυριότερο να υπάρξουν καινοτόμες εφαρμογές και υπηρεσίες που θα εκμεταλλεύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Πρακτικά, χρειάζεται να δημιουργηθεί έναν νέο οικοσύστημα, το οποίο, προς το παρόν, βρίσκεται ακόμη στα πρώτα βήματα του.

Δημήτρης Μαλλάς