Η απόλαυση της ζωής στον ψηφιακό κόσμο έχει και το τίμημά της: την ιδιωτικότητά μας. Κάθε ιστοσελίδα που επισκεπτόμαστε, το πού βρισκόμαστε, το πόσα ξοδεύουμε και με ποιες κάρτες πληρώνουμε – αυτές είναι μόνο μερικές από τις πληροφορίες που παρακολουθούνται, συλλέγονται και αξιοποιούνται στο Ιnternet.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι διαδικτυακές μας δραστηριότητες αφήνουν ψηφιακά ίχνη.

«Η χθεσινή αναζήτηση για τον πόνο στην πλάτη είναι η σημερινή διαφήμιση για παυσίπονο» λέει ο André Lameiras από την ομάδα της παγκόσμιας εταιρείας ψηφιακής ασφάλειας ESET. «Εκείνη η φωτογραφία που τραβήξατε στη θάλασσα το πρωί είναι μια διαφήμιση για αντηλιακό το απόγευμα. Και ακόμη και μια αναζήτηση για μια νέα θέση εργασίας ως δημοσιογράφος μπορεί να μετατραπεί σε διαφήμιση για συνδρομή σε εφημερίδα. Τα δεδομένα μας είναι πολύτιμα για τις εταιρείες και θέλουν να παίρνουν όσο το δυνατόν ακριβέστερες πληροφορίες για τα ενδιαφέροντα και την τοποθεσία μας, όπως επιτρέπουν οι αλγόριθμοι».

Σε περίπτωση πολέμου, οι κίνδυνοι είναι πολύ μεγαλύτεροι: τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά με τρόπους που είναι πολύ πιο επιβλαβείς όχι μόνο για την εικονική αλλά και για την πραγματική μας ζωή. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, για παράδειγμα, η ζήτηση για εικονικά ιδιωτικά δίκτυα (VPN) έχει εκτοξευθεί τόσο στην Ουκρανία όσο και στη Ρωσία.

O Lameiras από την ομάδα της παγκόσμιας εταιρείας ψηφιακής ασφάλειας ESET απαντά σε μερικές από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με τα VPN, τον τρόπο λειτουργίας τους και τον τρόπο με τον οποίο η χρήση ενός VPN μπορεί να προσθέσει ένα επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής στις διαδικτυακές σας δραστηριότητες.

1. Τι είναι το VPN και πώς λειτουργεί;

Το VPN είναι κάτι σαν «o αόρατος μανδύας» που κρύβει τη διεύθυνση IP σας. Αντί να εμφανίζει δηλαδή τη διεύθυνση IP σας, το VPN μεταφέρει τη σύνδεσή σας σε έναν διακομιστή σε μια χώρα που επιλέγετε να συνδεθείτε και εμφανίζει μια διεύθυνση IP που προέρχεται από αυτή τη χώρα.

Με αυτόν τον τρόπο, το VPN λειτουργεί σαν ένα «προστατευτικό φίλτρο», που κρυπτογραφεί όλα τα δεδομένα που ταξιδεύουν μέσα από αυτό και ενισχύεται έτσι το διαδικτυακό σας απόρρητο. Οι πληροφορίες, η τοποθεσία και το ιστορικό περιήγησής σας θα είναι δυσανάγνωστα για οποιονδήποτε προσπαθεί να σας εντοπίσει και να σας παρακολουθήσει. Ούτε καν ο πάροχος υπηρεσιών διαδικτύου (ISP) δεν θα μπορεί να συλλέξει τις πληροφορίες.

Για παράδειγμα, όταν χρησιμοποιείτε δημόσιο Wi-Fi, συνδέεστε σε ένα δίκτυο που είναι λιγότερο ασφαλές, δίνοντας την ευκαιρία στους χάκερ να αποκτήσουν πρόσβαση στις συσκευές σας. Ένα VPN θα διασφαλίσει ότι η σύνδεσή σας είναι κρυπτογραφημένη και προστατευμένη από όσους θέλουν να κλέψουν τις προσωπικές σας πληροφορίες, τους κωδικούς πρόσβασης, ή τα τραπεζικά σας στοιχεία.

Στο σπίτι, μπορεί να θεωρείτε ότι το δίκτυό σας είναι ασφαλές αφού είστε ο ιδιοκτήτης, αλλά αυτό δεν ισχύει απαραίτητα. Δυστυχώς, δεν γνωρίζετε πόσο ασφαλής είναι ο κωδικός πρόσβασης του οικιακού σας δικτύου, ούτε αν έχει παραβιαστεί.

2. Ποια είναι τα οφέλη από τη χρήση ενός VPN;

Η χρήση ενός VPN:

• Προστατεύει τις προσωπικές σας πληροφορίες. Οι πληροφορίες που μοιράζεστε φυλάσσονται στους διακομιστές VPN στη χώρα της επιλογής σας και έτσι δε γίνεται συσχέτιση με τις δικές σας πληροφορίες. Οι νόμιμες υπηρεσίες VPN δεν καταγράφουν τις αναζητήσεις σας και κανείς δεν θα γνωρίζει ποιες ιστοσελίδες έχετε επισκεφθεί. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν ζείτε σε μια χώρα όπου η ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου είναι περιορισμένη.
• Αποκρύπτει τις πληροφορίες περιήγησής: Ένα VPN θα αποκρύψει τη διεύθυνση IP σας και τις ιστοσελίδες και τις εφαρμογές που χρησιμοποιείτε. Ωστόσο, η πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης της επιλογής σας, για παράδειγμα, μπορεί να γνωρίζει ότι είστε εσείς που τη χρησιμοποιείτε, απλώς και μόνο επειδή έχετε συνδεθεί στο λογαριασμό σας – με άλλα λόγια, ένα VPN δεν μπορεί να σας κάνει εντελώς ανώνυμους.
• Σας επιτρέπει να έχετε πρόσβαση σε ιστοσελίδες που είναι αποκλεισμένες στη χώρα σας. Εάν μια ιστοσελίδα δεν είναι προσβάσιμη στη χώρα που ζείτε, όπως το BBC δεν είναι προσβάσιμο στη Ρωσία, μπορείτε να παρακάμψετε (μερικούς από) αυτούς τους περιορισμούς, καθώς η σύνδεσή σας στο διαδίκτυο συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεστε κάπου αλλού.
• Σας δίνει πρόσβαση σε περισσότερο περιεχόμενο στις υπηρεσίες streaming. Δεδομένου ότι η IP σας βρίσκεται σε διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία, μπορείτε να επωφεληθείτε από διαφορετικό περιεχόμενο στις πλατφόρμες streaming που προσφέρουν μεγαλύτερες επιλογές σε ταινίες και σειρές σε διαφορετικές περιοχές.
• Σας δίνει τη δυνατότητα να εξοικονομήσετε χρήματα, καθώς πολλοί προμηθευτές αυξάνουν τις τιμές σε συγκεκριμένες περιοχές με υψηλότερο εισόδημα.

3. Είναι ένα VPN αρκετό για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου;

Όχι, δεν είναι. Δεν υπάρχει μία και μοναδική λύση για όλες τις ανησυχίες σας σχετικά με το απόρρητο και την ασφάλειά σας. Ωστόσο, η χρήση ενός VPN είναι μια καλή αρχή. Πρέπει επίσης να λάβετε υπόψη σας ότι υπάρχουν πολλές εταιρείες που προσφέρουν VPN- πρέπει να επιλέξετε μία ανάλογα με τις ανάγκες σας.

Ακολουθούν ορισμένα σημεία που πρέπει να προσέξετε:

• Λόγω της ανακατεύθυνσης της σύνδεσής σας σε διαφορετικό διακομιστή, η ταχύτητά σας στο διαδίκτυο ενδέχεται να μειωθεί. Διαφορετικές υπηρεσίες προσφέρουν διακομιστές με διαφορετικές ταχύτητες.
• Διαφορετικές εταιρείες εδρεύουν σε διαφορετικές χώρες και τηρούν διαφορετικούς κανόνες και νόμους ανάλογα με τις απαιτήσεις προστασίας δεδομένων στις αντίστοιχες περιοχές δικαιοδοσίας τους.
• Ορισμένα VPN εστιάζουν στο απόρρητο των δεδομένων και άλλα σε πιο σύνθετα χαρακτηριστικά ασφαλείας.
• Δεν είναι όλες οι υπηρεσίες VPN τόσο αξιόπιστες όσο φαίνονται.
• Τα εικονικά ιδιωτικά δίκτυα είναι παράνομα σε ορισμένες χώρες, κυρίως σε χώρες όπου μπορεί να χρειαστείτε ένα VPN για να παρακάμψετε τους περιορισμούς πρόσβασης σε ειδησεογραφικά μέσα. Σε ορισμένες άλλες χώρες, δεν είναι παράνομα, αλλά οι κυβερνήσεις προσπαθούν συστηματικά να αποκλείσουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες τους.
• Εάν χρησιμοποιείτε ένα VPN ενώ είστε συνδεδεμένοι, για παράδειγμα, στο λογαριασμό σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η δραστηριότητα του λογαριασμού σας δεν παραμένει κρυφή από την εν λόγω πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
• Κανένα VPN δεν προσφέρει πλήρη αξιοπιστία, καθώς οι εταιρείες, οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου και ορισμένες κυβερνήσεις μπορεί να προσπαθήσουν να τα μπλοκάρουν.
• Κοστίζουν χρήματα (που αξίζει να τα δώσετε). Τα δωρεάν VPN μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από δικά τους προβλήματα και πιθανότατα θα κρατήσουν τα δεδομένα και τα αρχεία καταγραφής σας- πιθανότατα θα τα πουλήσουν επίσης.

4. Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω ένα VPN σαν επαγγελματίας;

Το να εγκαταστήσετε ένα VPN σε κάθε συσκευή σας και να το ενεργοποιείτε και να το απενεργοποιείτε συνεχώς είναι εφικτό, αλλά αρκετά ενοχλητικό. Αντί να συνδέεστε μεμονωμένα, μπορείτε να ενεργοποιήσετε την επιλογή VPN στο router σας, εφόσον το προσφέρει (πολλά το προσφέρουν).

Όλες οι συσκευές που συνδέονται σε ένα τέτοιο δίκτυο θα συνδέονται μέσα από το κρυπτογραφημένο τούνελ του VPN, διασφαλίζοντας ακόμα και τις έξυπνες συσκευές που δεν υποστηρίζουν εφαρμογές, όπως μια έξυπνη λάμπα για παράδειγμα.

Διάφοροι προμηθευτές εξηγούν πώς μπορείτε κάνετε τις ρυθμίσεις. Είναι πολύ πιο ασφαλές και εγγυάται ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας.

5. Αλήθεια τώρα, εγώ χρειάζομαι VPN;

Σε γενικές γραμμές, ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι διαδικτυακές μας δραστηριότητες αφήνουν ψηφιακά ίχνη. Τα δεδομένα μας είναι πολύτιμα για τις εταιρείες και θέλουν να παίρνουν όσο το δυνατόν ακριβέστερες πληροφορίες για τα ενδιαφέροντα και την τοποθεσία μας, όπως επιτρέπουν οι αλγόριθμοι.

Τα εικονικά ιδιωτικά δίκτυα δεν αποτελούν πανάκεια, αλλά όσο περισσότερο μπαίνει στη ζωή μας το διαδίκτυο, τόσο περισσότερο μπορούμε να επωφεληθούμε από τη χρήση τους. Απλά, να έχετε υπόψη σας ότι υπάρχουν και κάποιοι περιορισμοί.

Σε κάθε περίπτωση, πέρα από την ενίσχυση της ιδιωτικής σας ζωής και την προστασία των ευαίσθητων δεδομένων σας, τα VPN μπορούν επίσης να κάνουν ασφαλέστερη την ψηφιακή ζωή όσων βρίσκονται σε περιοχές συρράξεων. Μπορούν να αποτελέσουν ένα παράθυρο στον έξω κόσμο για όσους ζουν σε περιοχές όπου η ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό το παράθυρο αποκρύπτεται από την κυβέρνηση ή την τεχνολογία.