Όλοι γερνάμε. Αυτά είναι καλά νέα για τους κυβερνοεγκληματίες, οι οποίοι βλέπουν πολλά υποψήφια θύματα σε μια ταχέως γηράσκουσα κοινωνία. Οι απατεώνες βάζουν στο μάτι τους ηλικιωμένους, επειδή υποψιάζονται ότι αυτοί έχουν περισσότερα χρήματα, αλλά ενδεχομένως λιγότερες ψηφιακές γνώσεις για να εντοπίσουν τα προειδοποιητικά σημάδια μιας απάτης. «Το 2022, οι άνω των 60 ετών κατήγγειλαν στο FBI 88.262 περιστατικά κυβερνοεγκλήματος που οδήγησαν σε απώλειες 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μια αύξηση 82% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ υπάρχουν ακόμα περισσότερα περιστατικά που δεν έχουν καταγγελθεί» λέει ο Phil Muncaster από την ομάδα της παγκόσμιας εταιρίας ψηφιακής ασφάλειας ESET.

Ο αντίκτυπος από αυτές τις απάτες μπορεί να είναι καταστροφικός, εάν δεν έχετε τη δυνατότητα να αντικαταστήσετε τις αποταμιεύσεις που χάσατε από τους κυβερνοεγκληματίες. Εάν λοιπόν είστε ηλικιωμένος πολίτης ή απλά ένας ανήσυχος συγγενής, διαβάστε παρακάτω.

10 απάτες που πρέπει να προσέχετε

Το διαδίκτυο μπορεί, φυσικά, να είναι ένα υπέροχο μέρος. Αλλά είναι επίσης γεμάτο απατεώνες που προσπαθούν να κλέψουν τις προσωπικές σας πληροφορίες και τα χρήματά σας. Σύμφωνα με τον Muncaster από την ESET αυτές είναι μερικές από τα πιο συνήθεις απάτες:

1. Phishing – Ηλεκτρονικό ψάρεμα

To phishing αποτελεί τη μάστιγα του σύγχρονου διαδικτύου. Λαμβάνετε ένα email ηλεκτρονικού “ψαρέματος” ή ένα μήνυμα στο τηλέφωνο/στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο απατεώνας προσποιείται ότι είναι εκπρόσωπος εταιρείας ή κάποιος δημόσιος υπάλληλος και σας ζητά να δώσετε πληροφορίες, όπως στοιχεία σύνδεσης λογαριασμού, ή σας ζητά να κάνετε κλικ σε έναν σύνδεσμο/να ανοίξετε ένα συνημμένο αρχείο. Το πρώτο μπορεί να επιτρέψει στους κυβερνοεγκληματίες να καταλάβουν τους λογαριασμούς σας, ενώ το δεύτερο μπορεί να σας οδηγήσει στη λήψη κακόβουλου λογισμικού που έχει σχεδιαστεί για να κλέψει περισσότερα δεδομένα ή να κλειδώσει τον υπολογιστή σας.

2. Ρομαντικές απάτες

Σύμφωνα με το FBI, οι ρομαντικές απάτες το 2022 απέφεραν 734 δισεκατομμύρια δολάρια στους κυβερνοεγκληματίες. Οι απατεώνες θα δημιουργήσουν ψεύτικα προφίλ σε ιστοσελίδες γνωριμιών, θα γίνουν φίλοι με μοναχικούς ανθρώπους και θα χτίσουν μια σχέση, με στόχο να αποσπάσουν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα. Μπορεί να ζητήσουν χρήματα για θέματα υγείας ή για να ταξιδέψουν για μια επείγουσα κατάσταση. Περιττό να πούμε ότι πάντα θα βρίσκουν μια δικαιολογία για να μην εμφανιστούν σε βιντεοκλήσεις ή να σας συναντήσουν από κοντά.

3. Απάτες για θέματα υγειονομικής κάλυψης

Ο απατεώνας υποδύεται τον εκπρόσωπο ενός ασφαλιστικού ταμείου με σκοπό να αποσπάσει προσωπικές και ιατρικές πληροφορίες που μπορούν να πωληθούν σε άλλους για να διαπράξουν απάτη στον τομέα της ασφάλισης υγείας. Μπορεί να το κάνει αυτό μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τηλεφώνου ή ακόμη και αυτοπροσώπως.

4. Απάτες τεχνικής υποστήριξης

Σε μια από τις παλαιότερες απάτες μέσω τηλεφώνου, ο απατεώνας προσποιείται ότι είναι αντιπρόσωπος μιας εταιρείας τεχνολογίας ή τηλεπικοινωνιών, λέγοντάς σας ότι κάτι δεν πάει καλά με τον υπολογιστή σας. Αυτό μπορεί να συμβεί ξαφνικά, ή μπορεί να σας ζητήσουν να καλέσετε σε κάποια “γραμμή βοήθειας” μόλις εμφανιστεί στον υπολογιστή σας ένα αναδυόμενο παράθυρο. Ο απατεώνας μπορεί να σας εξαπατήσει ώστε να του δώσετε πρόσβαση στον υπολογιστή σας. Θα προσπαθήσουν να βρουν έναν τρόπο να βγάλουν χρήματα από εσάς- για αχρείαστες υπηρεσίες ή για “αναβάθμιση” του υπολογιστή σας ή υποκλέπτοντας οικονομικά στοιχεία.

5. Απάτες με αγορές Online

Οι απατεώνες δημιουργούν ηλεκτρονικά καταστήματα που μοιάζουν νόμιμα και στη συνέχεια προσελκύουν τους χρήστες να τα επισκεφθούν μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού “ψαρέματος”, SMS ή μηνυμάτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα είδη συχνά έχουν μειωμένες τιμές με απίστευτες προσφορές. Ωστόσο, τα προϊόντα είναι είτε πλαστά, κλεμμένα ή ανύπαρκτα και ο πραγματικός στόχος είναι να αποσπάσουν τα στοιχεία της κάρτας σας.

6. Απάτες με τηλεφωνικές κλήσεις

Οι «ρομποτικές» κλήσεις βασίζονται σε αυτοματοποιημένη τεχνολογία για να καλούν ταυτόχρονα μεγάλο αριθμό αποδεκτών. Ένα ηχογραφημένο μήνυμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσφέρει δωρεάν ή με μεγάλη έκπτωση αγαθά. Ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τρομάξει τον παραλήπτη και να τον αναγκάσει να ανταποκριθεί, όπως για παράδειγμα να του πει ότι είναι το αντικείμενο μιας επικείμενης δικαστικής δίωξης. Εάν απαντήσετε, οι απατεώνες θα προσπαθήσουν να αποκτήσουν τις προσωπικές και οικονομικές σας πληροφορίες.

7. Απάτες με υπαλλήλους κρατικών υπηρεσιών

Όπως συμβαίνει και με τις απάτες τεχνικής υποστήριξης, αυτές συνήθως πραγματοποιούνται από τηλεφωνικά κέντρα που εδρεύουν στη νότια Ασία. Οι συνδυασμένες απώλειες ξεπέρασαν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2022. Σε αυτή την εκδοχή, ο απατεώνας θα καλέσει προσποιούμενος ότι είναι από την εφορία, το ασφαλιστικό ταμείο ή άλλη κρατική υπηρεσία και θα απαιτήσει απλήρωτους φόρους ή άλλες πληρωμές. Θα απειλήσει ότι η μη πληρωμή μπορεί να οδηγήσει σε σύλληψη ή άλλες κυρώσεις.

8. Απάτες με κληρώσεις – λαχεία

Ένας απατεώνας τηλεφωνεί ξαφνικά λέγοντάς σας ότι κερδίσατε μια κλήρωση και ότι το μόνο που χρειάζεται να κάνετε για να διεκδικήσετε τα κέρδη σας είναι να στείλετε προκαταβολικά ένα μικρό χρηματικό ποσό. Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα έπαθλο και τα χρήματά σας θα εξαφανιστούν.

9. Απάτες με εγγόνια – συγγενείς

Ένας απατεώνας σας τηλεφωνεί απροειδοποίητα προσποιούμενος ότι είναι συγγενής που κινδυνεύει. Συνήθως ξεκινάει λέγοντας κάτι σαν “Γεια σου γιαγιά, ξέρεις ποιος είμαι;” και στη συνέχεια συνεχίζει με μια δακρύβρεχτη ιστορία με σκοπό να σας πείσει να δώσετε μετρητά για βοήθεια. Συνήθως θα ζητήσουν μεταφορά χρημάτων ή πληρωμή μέσω μιας εφαρμογής μετρητών. Μπορεί να σας ζητήσουν να κρατήσετε τα πάντα μυστικά. Σε ορισμένες παραλλαγές αυτού του θέματος, ο απατεώνας προσποιείται ότι είναι αστυνομικός, γιατρός ή δικηγόρος που προσπαθεί να βοηθήσει το εγγόνι σας. Οι εξελίξεις στο λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης μπορεί ακόμη και να τους επιτρέψουν να μιμηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη φωνή του εγγονιού σας για να διαπράξουν αυτό που έχει επικρατήσει να αποκαλείται “εικονική απάτη απαγωγής”.

10. Απάτες με επενδύσεις

Οι απάτες επενδύσεων απέφεραν τα υψηλότερα κέρδη για τους κυβερνοεγκληματίες το 2022, πάνω από 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Σχετίζονται με συστήματα γρήγορου πλουτισμού που υπόσχονται χαμηλό κίνδυνο και εγγυημένες αποδόσεις, συχνά μέσω επενδύσεων σε κρυπτονομίσματα.

Πως να μείνετε ασφαλείς

Παρόλο που οι τακτικές των απατεώνων μπορεί να αλλάζουν, οι συμβουλές για τις βέλτιστες πρακτικές παραμένουν αρκετά σταθερές. Ο Muncaster από την ESET προτείνει να θυμάστε τα ακόλουθα για να παραμείνετε ασφαλείς:

• Αν μια προσφορά είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή, συνήθως δεν είναι.
• Αντιμετωπίστε κάθε επικοινωνία από αγνώστους με καχυποψία. Αν θέλετε να απαντήσετε, μην απαντάτε ποτέ απευθείας σε ένα μήνυμα. Αντ’ αυτού, αναζητήστε την υπηρεσία ή εταιρεία που έστειλε το μήνυμα και καλέστε ή στείλτε ξεχωριστά μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για επιβεβαίωση.
• Παραμείνετε ψύχραιμοι, ακόμη και όταν σας παρενοχλούν στο τηλέφωνο. Και μην δίνετε προσωπικές πληροφορίες.
• Χρησιμοποιήστε έλεγχο ταυτότητας πολλαπλών παραγόντων στους λογαριασμούς σας για να μετριάσετε την απειλή αν κάποιος κλέψει τους κωδικούς σας.
• Ποτέ μην στέλνετε χρήματα μέσω εμβάσματος, εφαρμογών πληρωμών, ή κρυπτονομισμάτων, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να τα ζητήσετε πίσω σε περίπτωση απάτης.
• Μην κάνετε κλικ σε συνδέσμους και μην ανοίγετε συνημμένα αρχεία σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου/κειμένου/κοινωνικών μέσων.

Τι να κάνετε αν πέσετε θύμα απάτης

Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε πέσει θύμα απάτης, επικοινωνήστε με την αστυνομία και την τράπεζά σας. Είναι επίσης καλή ιδέα να αλλάξετε τους κωδικούς πρόσβασής στους λογαριασμούς σας, αν θεωρείτε ότι μπορεί να βρίσκονται στην κατοχή κάποιου κυβερνοεγκληματία.

Αν διαβάζετε αυτό το κείμενο και έχετε ηλικιωμένους συγγενείς για τους οποίους ανησυχείτε, αφιερώστε χρόνο για να συζητήσετε για τις συνήθεις απάτες. Η τεχνολογία μπορεί συχνά να είναι τρομακτική αν δεν την κατανοούμε πλήρως.

Σχετικά με την ESET
Εδώ και 30 χρόνια, η ESET® αναπτύσσει λογισμικό και υπηρεσίες κορυφαίου επιπέδου για την ασφάλεια επιχειρήσεων και καταναλωτών σε όλο τον κόσμο. Οι λύσεις της ESET, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από την προστασία endpoint και mobile, έως την κρυπτογράφηση και την πιστοποίηση διπλού παράγοντα, διακρίνονται για τις υψηλές επιδόσεις και την ευκολία στη χρήση, προσφέροντας σε καταναλωτές και επιχειρήσεις την ευκαιρία να απολαμβάνουν με ξεγνοιασιά όλες τις δυνατότητες της τεχνολογίας τους. Η ESET προστατεύει και παρακολουθεί όλο το 24ωρο αθόρυβα, προσαρμόζοντας και ανανεώνοντας τις άμυνες της σε πραγματικό χρόνο, ώστε οι χρήστες να είναι ασφαλείς και οι επιχειρήσεις να λειτουργούν αδιάκοπα. Οι απειλές μεταβάλλονται διαρκώς και απαιτούν μια εταιρεία IT ασφάλειας που μπορεί να εξελίσσεται. Διαθέτει παγκοσμίως κέντρα R&D που την υποστηρίζουν, και αποτελεί την πρώτη εταιρεία ασφάλειας IT που έχει φτάσει τον αριθμό των 100 βραβείων Virus Bulletin VB100, χωρίς να έχει χάσει ούτε ένα «in-the-wild» ιό από το 2003. Η ESET διαθέτει τοπικά γραφεία σε Αθήνα και Λευκωσία, καθώς κι ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεργατών σε Ελλάδα και Κύπρο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.eset.com/gr.