Τι είναι και ποια πλεονεκτήματα προσφέρει στις επιχειρήσεις;

Η τεχνολογία cloud προσφέρει μεγάλα πλεονεκτήματα στα υπολογιστικά συστήματα των επιχειρήσεων, δημιουργώντας νέες δυνατότητες που τους επιτρέπουν να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις αυξανόμενες ανάγκες εξυπηρέτησης των πελατών τους. Το “Software as a Service” είναι ένα μοντέλο διάθεσης και χρήσης λογισμικού που βασίζεται στο cloud, το οποίο γνωρίζει ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο.

Γράφει ο Χάρης Ματθαίου

Το Software as a Service βελτιώνει την προσβασιμότητα, την επεκτασιμότητα και την αξιοπιστία, ελαχιστοποιώντας τα γενικά έξοδα και το κόστος συντήρησης που απαιτούνται. Επιτρέπει επίσης την ευκολότερη και ταχύτερη ενσωμάτωση με άλλες πλατφόρμες, χωρίς την ανάγκη δαπάνης για απόκτηση ακριβών υλικών και επέκταση υποδομής.

Τί είναι το Software as a Service (SaaS);

Το Software as a Service που σημαίνει λογισμικό ως υπηρεσία και είναι επίσης γνωστό ως SaaS, αποτελεί μια υπηρεσία που βασίζεται σε cloud, όπου οι χρήστες αντί να κάνουν λήψη του λογισμικού στον επιτραπέζιο υπολογιστή τους ή το επιχειρησιακό τους δικτύου για εκτέλεση και ενημέρωση, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μια εφαρμογή μέσω ενός προγράμματος περιήγησης στο διαδίκτυο. Με απλά λόγια δηλαδή, οι πελάτες SaaS δε χρειάζονται υλικό ή λογισμικό για αγορά, εγκατάσταση, συντήρηση, ή ενημέρωση, καθώς για την πρόσβαση στις εφαρμογές απαιτείται μόνο η σύνδεση στο Internet. Η εφαρμογή λογισμικού μπορεί να είναι οτιδήποτε, από λογισμικό γραφείου έως ενοποιημένη επικοινωνία ανάμεσα σε ένα ευρύ φάσμα άλλων διαθέσιμων εφαρμογών για επιχειρήσεις. Αυτό είναι κάτι που προσφέρει μια ποικιλία πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων, στα οποία θα αναφερθούμε αργότερα με περισσότερες λεπτομέρειες. Τα βασικά πλεονεκτήματα του SaaS περιλαμβάνουν την προσβασιμότητα, τη συμβατότητα και τη λειτουργική διαχείριση. Επιπλέον, τα μοντέλα SaaS προσφέρουν εκ των προτέρων χαμηλότερο κόστος σε σύγκριση με την παραδοσιακή λήψη και εγκατάσταση λογισμικού, γεγονός που τα καθιστά περισσότερο διαθέσιμα σε ένα ευρύτερο φάσμα επιχειρήσεων, διευκολύνοντας έτσι τις μικρότερες επιχειρήσεις να ταράξουν τις υπάρχουσες αγορές, ενώ παράλληλα εξουσιοδοτούν τους προμηθευτές. Το κύριο μειονέκτημα των εφαρμογών SaaS είναι ότι συνήθως απαιτούν τη λειτουργία μιας σύνδεσης στο διαδίκτυο. Ωστόσο, η αυξανόμενη ευρεία διαθεσιμότητα των ευρυζωνικών προσφορών και των υψηλής ταχύτητας δικτύων της κινητής τηλεφωνίας, όπως το 5G, καθιστά το ζήτημα αυτό λιγότερο σημαντικό. Επιπλέον, ορισμένες εφαρμογές SaaS υποστηρίζουν λειτουργία εκτός σύνδεσης που επιτρέπει βασική λειτουργικότητα. Για να γίνει κατανοητή η έννοια του μοντέλου SaaS, ένας καλός τρόπος είναι να σκεφτούμε μια τράπεζα που προστατεύει το απόρρητο κάθε πελάτη, παρέχοντας παράλληλα αξιόπιστη και ασφαλή εξυπηρέτηση σε τεράστιο βαθμό. Όλοι οι πελάτες της τράπεζας χρησιμοποιούν τα ίδια χρηματοπιστωτικά συστήματα και τεχνολογίες, χωρίς να ανησυχούν για την πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες χωρίς άδεια.

Ποια είναι η ιστορία του SaaS;

Σε μια ομιλία του το 1961 στους φοιτητές του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης MIT (Massachusetts Institute of Technology), ο John McCarthy, ένας διάσημος επιστήμονας υπολογιστών που κέρδισε το βραβείο Turing για την εργασία του πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη (AI), είπε την περίφημη φράση “ο υπολογισμός μπορεί κάποια μέρα να οργανωθεί ως δημόσια υπηρεσία”. Με άλλα λόγια, η έννοια του υπολογιστικού cloud ξεκίνησε ως ένας κοινός πόρος υπολογιστικής ισχύος. Ενώ η ιδέα προ-υπήρχε αρκετό καιρό πριν, η βασισμένη στο web τεχνολογία που απαιτείται για την υποστήριξη του SaaS ωρίμασε στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Αυτό συνέβη όταν εταιρείες, όπως η Salesforce που ιδρύθηκε ειδικά για τη δημιουργία λογισμικού cloud, άρχισαν να προσφέρουν παραδοσιακές επιχειρηματικές λύσεις, όπως τη διαχείριση σχέσεων με πελάτες CRM (Customer Relationship Management), μέσω ενός μοντέλου SaaS. Αρχικά, ο κόσμος του επιχειρηματικού λογισμικού δεν έλαβε σοβαρά υπόψη του το SaaS. Ωστόσο, η τελευταία δεκαετία έχει δείξει την ταχεία ανάπτυξη και υιοθέτηση του SaaS, με μια νέα σειρά επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν λογισμικό για πρώτη φορά. Παραδείγματα υπηρεσιών SaaS αποτελούν τα BigCommerce, Salesforce, MailChimp, Zendesk, DocuSign, Slack, Hubspot, Google Apps και Dropbox. Η υιοθέτηση λογισμικού cloud αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα από άλλα τμήματα τεχνολογίας cloud, όπως τα προϊόντα Platform as a Service (PaaS), ή Infrastructure as a Service (IaaS).

Χαρακτηριστικά του SaaS

Τα βασικά χαρακτηριστικά του μοντέλου SaaS είναι τα εξής:

Πολυεπίπεδη (Multi-tenant) αρχιτεκτονική: Πολλαπλοί πελάτες και εφαρμογές λογισμικού μοιράζονται μια ενιαία, κοινή υποδομή και βάση δεδομένων που διατηρείται κεντρικά. Επειδή όλοι οι πελάτες προμηθευτών SaaS είναι στην ίδια βάση υποδομής και κώδικα, οι προμηθευτές μπορούν να καινοτομούν πιο γρήγορα και να εξοικονομούν τον πολύτιμο χρόνο ανάπτυξης που δαπανήθηκε για τη συντήρηση πολλών εκδόσεων ξεπερασμένου κώδικα.

Εύκολη προσαρμογή: Κάθε χρήστης έχει δυνατότητα να προσαρμόζει εύκολα τις εφαρμογές, ώστε να ταιριάζουν στις επιχειρηματικές διαδικασίες χωρίς να επηρεάζεται η κοινή υποδομή. Λόγω του σχεδιασμού του SaaS, οι προσαρμογές αυτές είναι μοναδικές για κάθε εταιρεία ή χρήστη και μένουν ενημερωμένες πάντοτε μέσω αναβαθμίσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι προμηθευτές SaaS μπορούν να κάνουν αναβαθμίσεις πιο συχνά, με μικρότερο κίνδυνο για τον πελάτη και πολύ χαμηλότερο κόστος για την εφαρμογή τους.

Καλύτερη πρόσβαση: Βελτιωμένη πρόσβαση σε δεδομένα από οποιαδήποτε δικτυωμένη συσκευή, ενώ ταυτόχρονα διευκολύνεται η διαχείριση δικαιωμάτων, η παρακολούθηση της χρήσης δεδομένων και η διασφάλιση ότι όλοι βλέπουν ταυτόχρονα τις ίδιες πληροφορίες.

Αξιοποίηση του web: Λόγω της χρήσης web interface, οι πελάτες εξοικειώνονται εύκολα με τυπικές εφαρμογές του SaaS. Η ευκολία προσαρμογής με ένα μόνο κλικ, κάνει τις εβδομάδες ή τους μήνες που απαιτούνται για την ενημέρωση του παραδοσιακού επιχειρηματικού λογισμικού μακρινό παρελθόν.

Πλεονεκτήματα του SaaS

Τα βασικότερα πλεονεκτήματα του μοντέλου SaaS είναι τα εξής:

Προσβασιμότητα: Ένα ισχυρό πλεονέκτημα για οποιαδήποτε εφαρμογή SaaS αποτελεί η δυνατότητα να τρέχει μέσω ενός προγράμματος περιήγησης στο διαδίκτυο (web browser), οπότε δεν έχει σημασία το λειτουργικό σύστημα που χρησιμοποιείται για την πρόσβαση σε αυτό. Επομένως, ανεξάρτητα από το αν ο χρήστης προσπαθεί να εκτελέσει την εφαρμογή σε υπολογιστές Windows, Mac ή Linux (ή ακόμα και σε smartphones με Android ή iOS), η εφαρμογή εξακολουθεί να είναι προσβάσιμη. Το γεγονός αυτό κάνει τις εφαρμογές SaaS απίστευτα ευπροσάρμοστες με διάφορους τρόπους. Έτσι, αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται ο χρήστης να ανησυχεί αν το λειτουργικό του σύστημα ή άλλο λογισμικό θα είναι συμβατό με εφαρμογές SaaS. Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι όχι μόνο μπορούν να χρησιμοποιούνται στο γραφείο σε επιτραπέζιους υπολογιστές, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιούνται και σε φορητές συσκευές, όπως τα tablets. Οι εφαρμογές SaaS σχεδιάζονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία έτσι ώστε να είναι φιλικές ως προς τη φορητότητα, με σκοπό να μπορούν να χρησιμοποιούνται σε κάθε κατάσταση και περίπτωση, κυρίως εν κινήσει.

Αναβαθμίσεις και ενημερώσεις κώδικα: Ένα άλλο βασικό πλεονέκτημα των εφαρμογών SaaS είναι ότι επειδή εκτελούνται στο cloud, ο προμηθευτής μπορεί να ενημερώνει το λογισμικό του κεντρικά χωρίς να επηρεάζει αρνητικά τις επιχειρηματικές δραστηριότητες για τους χρήστες. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το εγκατεστημένο στο εσωτερικό του υπολογιστή λογισμικό (on-premise), το οποίο συχνά απαιτεί κάποιο βαθμό συμβατότητας και ελέγχου ασφάλειας τελικού σημείου, πριν καν να εφαρμοστούν ενημερώσεις ρουτίνας και διορθώσεις. Επομένως, το μοντέλο SaaS αποφεύγει τις παγίδες των δοκιμών που επιβραδύνουν τον κύκλο ανάπτυξης και την πρόσβαση σε νέες λειτουργίες για τους χρήστες, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι οι ενημερώσεις ασφαλείας εφαρμόζονται το συντομότερο δυνατόν, σε αντίθεση με το λογισμικό που βρίσκεται στο χώρο της εγκατάστασης και ενδέχεται να παραμένει ευάλωτο σε επίθεση μέχρι το προσωπικό διαχείρισης υπηρεσιών πληροφορικής να ολοκληρώσει τις δοκιμές του.

Hardware: Το υλικό αποτελεί έναν παράγοντα που οδηγεί σε αύξηση πωλήσεων για εφαρμογές SaaS, λόγω της έλλειψης ανάγκης αρχικής επένδυσης που απαιτείται για τη χρήση του. Για το λογισμικό εντός της εγκατάστασης, μερικές φορές αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με επαγγελματικούς υπολογιστές, ή άλλους επιτραπέζιους υπολογιστές που έχουν συμβατές διαμορφώσεις λογισμικού και υλικού, αλλά και με πρόσθετους Servers και Switches δικτύου που θα μπορούσαν να απαιτηθούν ως μέρος μιας γενικής επένδυσης σε υπηρεσίες υποδομής πληροφορικής, οι οποίες είναι απαραίτητες για την υποστήριξη του λογισμικού σε όλη την επιχείρηση. Το SaaS εκμηδενίζει οποιαδήποτε ανάγκη για επένδυση σε hardware, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και οι μικρότερες επιχειρήσεις μπορούν πλέον να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία λογισμικού μέσω εφαρμογών cloud που βασίζονται σε SaaS, τις οποίες αρχικά μόνο οι επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα να χτίσουν. Επιπλέον, το SaaS διαθέτει δυνατότητα κλιμάκωσης σύμφωνα με τις ανάγκες για προσθήκη περισσότερων χρηστών στην υπηρεσία της επιχείρησης, ή αντίθετα και για μείωσή τους, προσαρμόζοντας απλά το σχέδιο χρέωσής της ανάλογα, σε αντίθεση με την ανάγκη για αγορά επιπλέον υλικού σε περίπτωση επέκτασης, ή για φύλαξη ακριβών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων όταν οι μειωμένες ανάγκες τα καθιστούν περιττά.

Αύξηση της αγοράς: Για τους πωλητές αυτό σημαίνει ότι είναι σε θέση να παρέχουν μια υπηρεσία λογισμικού στην πλειοψηφία της αγοράς και όχι μόνο για ένα περιορισμένο και στοχευμένο τμήμα της. Άρα λοιπόν, η τιμολόγηση μπορεί να είναι φθηνότερη και πιο προσιτή σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους. Για τους χρήστες, αυτό σημαίνει ότι είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες που δεν είναι συνήθως διαθέσιμες, με αποτέλεσμα να μπορούν να επεκτείνονται και να βελτιώνονται οι επιχειρηματικές υπηρεσίες, η παραγωγικότητα και οι γενικές δυνατότητες.

Εξοικονόμηση και αποθήκευση: Η εντός της επιχείρησης αποθήκευση δεδομένων απαιτεί την επένδυση σε αξιόπιστα αντίγραφα ασφαλείας, όπως μέσω διαδικτυακής αποθήκευσης cloud, ή άλλου σχεδίου αποκατάστασης καταστροφών, ώστε να μετριάζεται οποιαδήποτε σοβαρή συντριβή υλικού που διαφορετικά θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντική απώλεια δεδομένων. Με το SaaS ωστόσο, τα δεδομένα σώζονται συστηματικά στο cloud, έτσι κι αλλιώς. Αυτό είναι διπλά επωφελές, όχι μόνο από την άποψη του πλεονασμού, αλλά και από το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να εναλλάσσονται μεταξύ των συσκευών χωρίς να χάνουν εργασία ή δεδομένα, πραγματοποιώντας απλά τη σύνδεση στον ενιαίο λογαριασμό, ανεξάρτητα από το ποια συσκευή χρησιμοποιείται.

Δεδομένα και analytics: Επειδή όλα λειτουργούν μέσω μιας κεντρικής πλατφόρμας, αυτό σημαίνει ότι είναι εύκολη η καταγραφή των δεδομένων και η χρησιμοποίησή τους για ανάλυση. Οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν το λογισμικό SaaS έχουν συνήθως πρόσβαση σε εργαλεία αναφοράς, πληροφοριών και απεικονίσεων, τα οποία μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις στις δραστηριότητες τους, επιτρέποντας τη βελτιστοποίηση των ροών εργασίας και την εξοικονόμηση της αποτελεσματικότητας. Σε ότι αφορά τον προμηθευτή, επειδή η πρόσβαση εξαρτάται από μια πληρωμένη συνδρομή δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για πειρατεία, η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να του κοστίσει και να βλάψει τα μοντέλα πρόσβασης και τιμολόγησης.

Μειονεκτήματα του SaaS

Το SaaS όμως έχει και κάποια μειονεκτήματα που σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να βασίζονται σε εξωτερικούς προμηθευτές που να εγγυώνται ότι θα παρέχουν το λογισμικό, θα διατηρούν αυτό το λογισμικό λειτουργικό, θα παρακολουθούν και θα αναφέρουν ακριβείς χρεώσεις και θα διευκολύνουν ένα ασφαλές περιβάλλον για τα δεδομένα τους. Προμηθευτές που αντιμετωπίζουν προβλήματα διακοπής των υπηρεσιών τους, επιβάλλουν ανεπιθύμητες αλλαγές στις προσφερόμενες υπηρεσίες τους, ή αδυνατούν να αποτρέψουν ενδεχόμενη παραβίαση ασφαλείας, είναι δυνατό να επηρεάζουν σημαντικά την δυνατότητα των πελατών να χρησιμοποιούν αυτές τις προσφορές του SaaS. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι χρήστες θα πρέπει να έχουν κατανοήσει πλήρως τη συμφωνία παροχής υπηρεσιών σε επίπεδο προμηθευτή SaaS και να είναι βέβαιοι για την πλήρη εφαρμογή της.

Ποια είναι η μεγάλη διαφορά μεταξύ SaaS και cloud;

Το cloud αναφέρεται σε ένα σύνολο απίστευτα περίπλοκων τεχνολογιών υποδομής. Σε ένα θεμελιώδες επίπεδο, περιλαμβάνει μια συλλογή υπολογιστών, διακομιστών και βάσεων δεδομένων που συνδέονται μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο, ώστε οι χρήστες να μπορούν να μισθώνουν πρόσβαση για να μοιράζονται τη συνδυασμένη ισχύ τους. Η υπολογιστική ισχύς είναι κλιμακούμενη, ώστε οι αγοραστές να μπορούν να αυξάνουν ή να μειώνουν δυναμικά το ποσό της υπολογιστικής ισχύος που εκμισθώνουν. Το cloud μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε που φιλοξενείται εξ αποστάσεως και παραδίδεται μέσω του διαδικτύου. Ενώ όλα τα προγράμματα cloud εκτελούνται από κρυφό λογισμικό, το SaaS αναφέρεται συγκεκριμένα σε επιχειρηματικές εφαρμογές λογισμικού που διανέμονται μέσω του cloud. Δεδομένης της εκτεταμένης ανάπτυξης της προσβασιμότητας σε cloud, είναι πιο εύκολη, ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή για τους προγραμματιστές του SaaS η ανάπτυξη εφαρμογών σε σύγκριση με την παραδοσιακή ανάπτυξη λογισμικού εντός της υποδομής (on-premise) της επιχείρησης. Σήμερα, σχεδόν κάθε είδος βασικής επιχειρηματικής λειτουργίας, από το ανθρώπινο δυναμικό έως τον προγραμματισμό των πόρων των επιχειρήσεων, διατίθεται μέσω του SaaS.

Ανακεφαλαιώνοντας

Συνολικά, το SaaS προσφέρει πολλαπλά οφέλη από κάθε άποψη, τα οποία λειτουργούν προς το συμφέρον τόσο των προμηθευτών, όσο και των χρηστών. Παρόλο που ορισμένες επιχειρήσεις προτιμούν να δημιουργούν τις δικές τους υπηρεσίες διαχείρισης cloud και να χρησιμοποιούν συγχρονισμό μεταξύ συσκευών και ιστότοπων για να ελέγξουν τα δικά τους δεδομένα, το SaaS προσφέρει για τις περισσότερες μικρές επιχειρήσεις ασύγκριτες ευκαιρίες που μπορούν να τους βοηθήσουν να αναπτυχθούν, τόσο στο προσωπικό όσο και στους πελάτες.