Η Ιαπωνία πρόκειται να επενδύσει δισεκατομμύρια σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα με στόχο να αποκτήσει εκ νέου κυρίαρχη θέση στην παραγωγή ημιαγωγών, ελπίζοντας με τον τρόπο αυτό να εκμεταλλευτεί τις υφιστάμενες γεωπολιτικές εντάσεις. Τη στιγμή που ΗΠΑ και Κίνα διεκδικούν την πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή προηγμένων ημιαγωγών, η Ιαπωνία διαβλέπει μία ευκαιρία να επανέλθει ως βασικός παράγοντας σε έναν τομέα ζωτικής σημασίας.

Ήδη έχουν προϋπολογιστεί περισσότερα από 24 δισεκατομμύρια ευρώ για την αναζωογόνηση της βιομηχανίας των ημιαγωγών στη χώρα, ενώ προβλέπεται και περαιτέρω ενίσχυση, με τα συνολικά ποσά να ανέρχονται σε βάθος χρόνου στα 62 δισεκατομμύρια ευρώ. Η στρατηγική που χαράσσει η Ιαπωνία αναπτύσσεται σε δύο άξονες: αφενός στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, λ.χ. από την ταϊβανέζικη TSMC, προκειμένου να κατασκευάσει εγκαταστάσεις στη χώρα και αφετέρου στη δημιουργία μιας εγχώριας εταιρίας, με την επωνυμία Rapidus και στόχο την ανάπτυξη ημιαγωγών αιχμής, στα 2nm.

Μια σειρά κορυφαίων εταιριών του χώρου, όπως η TSMC, η Micron και η Samsung κατασκευάζουν ήδη νέες εγκαταστάσεις στην Ιαπωνία, καθώς η κυβέρνηση της χώρας παρέχει γενναίες επιχορηγήσεις, της τάξης του 50%. Μέσα από τη δημιουργία οικοσυστημάτων παραγωγής ημιαγωγών σε ολόκληρη την επικράτεια, η Ιαπωνία επιδιώκει την αύξηση των θέσεων εργασίας υψηλής αξίας και την καταλυτική τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης. Παράλληλα, ενισχύει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, ένα στρατηγικό εταίρο στην προσπάθεια θωράκισης των διεθνών εφοδιαστικών αλυσίδων σε επίπεδο ημιαγωγών, απέναντι στις κινήσεις της Κίνας.

Παρ’ όλα αυτά, οι προσπάθειες της Ιαπωνίας να επιτύχει εγχώρια αυτάρκεια, προκειμένου να διεκδικήσει τα πρωτεία στην παραγωγή ημιαγωγών αιχμής, έρχονται αντιμέτωπες με σκεπτικισμό. Η Rapidus σχεδιάζει να θέσει σε λειτουργία γραμμές παραγωγής ημιαγωγών 2nm έως το 2027, παρότι δεν διαθέτει αποδεδειγμένα τη σχετική τεχνογνωσία, με αποτέλεσμα ο στόχος να χαρακτηρίζεται από ορισμένους παρατηρητές ως άκρως απίθανος, τη στιγμή που άλλες, εδραιωμένες εταιρίες του χώρου, συναντούν σημαντικές δυσκολίες στην τελειοποίηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας.

Σε κάθε περίπτωση, η Ιαπωνία εμφανίζεται αποφασισμένη να διερευνήσει κάθε προοπτική αυτή τη φορά, αντλώντας μαθήματα από προηγούμενες αποτυχίες της. Επιδιώκει ενεργά τη συνεργασία με ξένες εταιρίες, αντί να εφαρμόζει πολιτικές απομονωτισμού, καθώς η IBM εκπαιδεύει ήδη μηχανικούς της Rapidus, ενώ ξένες εφοδιαστικές αλυσίδες εδραιώνουν ήδη την παρουσία τους στο Χοκάιντο, το βορειότερο από τα μεγάλα νησιά της Ιαπωνίας. Παράλληλα, τα φορολογικά έσοδα από τις εγκαταστάσεις της TSMC αναμένεται να ισοσκελίσουν τις δημόσιες επενδύσεις έως το 2037.

Η Rapidus ενδέχεται να εστιάσει σε ειδικές εφαρμογές υψηλής αξίας, αντί για ημιαγωγούς που θα απευθύνονται στη μαζική αγορά, εκεί όπου κυρίαρχο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα είναι το χαμηλότερο κόστος. Το προβάδισμα που θα έχει η εταιρία μέσα από αυτή τη στοχευμένη προσέγγιση, ως προς τους χρόνους παράδοσης, θα μπορούσε να αποδειχτεί καθοριστικό στην εξασφάλιση ειδικών παραγγελιών. Παράλληλα, η εταιρία θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις αναμενόμενες μεταβολές στην αρχιτεκτονική των ημιαγωγών προκειμένου να καταστήσει ευκολότερη τη διείσδυσή της στην αγορά.

Πάντως, οι αμφιβολίες παραμένουν ως προς το κατά πόσο η Rapidus μπορεί να προσδοκά ρεαλιστικά την επίτευξη του στόχου παραγωγής ημιαγωγών 2nm μέσα σε πέντε χρόνια, ενώ σημαντική παράμετρος είναι και η εξεύρεση αγοραστών. Εντωμεταξύ, το όλο σχέδιο παραμένει σε μεγάλο βαθμό στο στάδιο του σχεδιασμού, ενώ ασάφεια περιβάλλει και το σχέδιο προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων στην πορεία, για τη διεύρυνση του προγράμματος. Επίσης σημαντική παράμετρος είναι και η εξεύρεση ικανών μηχανικών, καθώς, εδώ και δεκαετίες, ο συγκεκριμένος τομέας κατέγραφε καθοδική πορεία στην Ιαπωνία, με αποτέλεσμα τη διαρροή ικανών επαγγελματιών σε άλλες χώρες.

Τη στιγμή που ο εθνικισμός και οι ανησυχίες σε επίπεδο ασφαλείας καταγράφουν άνοδο διεθνώς, οι τολμηροί στόχοι που θέτει η Rapidus δεν καταδεικνύουν μόνο οικονομικές προτεραιότητες, αλλά και την αποφασιστικότητα της Ιαπωνίας. Οι προηγμένες δυνατότητες παραγωγής ημιαγωγών στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου έχουν άμεση επίδραση στην παραγωγή αμυντικών συστημάτων και την ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της Ιαπωνίας. Εξ ου και η διάθεση της κυβέρνησης να αναλάβει ορισμένα ρίσκα και να διαθέσει σημαντικά κεφάλαια σε ένα πρόγραμμα που στοχεύει στη μελλοντική αυτάρκεια.

Οι εκτιμήσεις για το πού θα οδηγήσουν τα σχέδια της Rapidus κυμαίνονται από την καταγραφή εκπληκτικά καινοτόμων αλμάτων, ικανών να προσφέρουν στην Ιαπωνία και πάλι τα σκήπτρα στον τομέα της τεχνολογίας ημιαγωγών, έως και το να αποτελέσει η όλη πρωτοβουλία ένα πανάκριβο μάθημα, σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν καθοριστικοί στόχοι στην εξέλιξη του σχεδίου. Σε κάθε περίπτωση, η συμβολική αξία παραμένει, καθώς η Ιαπωνία επιδιώκει να επανακαθορίσει τη θέση της στην παγκόσμια αγορά ημιαγωγών, σε μια κρίση καμπή της ιστορίας.

Πηγή: https://www.insomnia.gr/
(Κώστας Παπαζαχαρίου, αναδημοσίευση 27/2/2024)